Защита прав и законных интересов несовершеннолетних является одним из важных направлений государственной социально-правовой политики Казахстана и приоритетных задач органов прокуратуры.
В соответствии с частью 2 статьи 27 Конституции Казахстана, забота о детях и их воспитание является естественным правом и обязанностью родителей.
Как показывает практика, одним из основных проблем взыскания алиментов является отсутствие эффективных методов выявления доходов должника. Если должник не имеет и не старается искать работу, то задолженность по алиментам определяется исходя из среднереспубликанской заработной платы.
В отношении должников, уклоняющихся от уплаты алиментов на содержание своих несовершеннолетних детей принимаются самые строгие меры воздействия, направленные на принудительное исполнение требований исполнительного документа о взыскании алиментов.
Существенной мерой воздействия является установление должнику временного ограничения на выезд за пределы Республики Казахстан до полного исполнения требований исполнительного документа, а также установление временного ограничения в сфере выдачи и действия лицензий, разрешений и специальных прав, в том числе право на вождение автомобильным транспортом, также предусмотрена административная и уголовная ответственность за неуплату алиментов на содержание несовершеннолетних детей.
Так, с начала текущего года по Бурабайскому району к административной ответственности по ст. 669 КоАП РК (за неисполнение исполнительного документа) в виде ареста привлечено 6 должников.
Статья 139 УК РК предусматривает уголовную ответственность за неисполнение обязанностей более трех месяцев родителем по уплате средств по решению суда на содержание несовершеннолетних детей, и устанавливает наказание в виде привлечения к общественным работам, ограничения свободы либо лишения свободы до двух лет.
В целом, ответственность должников за неуплату алиментов является важным фактор в обеспечении защищенности прав детей.
Каждый родитель должен выполнять свои обязательства по уплате алиментов своевременно, в противном случае, он может быть привлечен к ответственности в соответствии с действующим законодательством.
Алимент төлеуден жалтарғаны үшін борышкерлердің жауапкершілігі
Кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау Қазақстанның мемлекеттік әлеуметтік-құқықтық саясатының маңызды бағыттарының және прокуратура органдарының басым міндеттерінің бірі болып табылады.
Қазақстан Конституциясының 27-бабының 2-бөлігіне сәйкес балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу — ата-ананың етене құқығы әрі міндеті.
Тәжірибе көрсеткендей, алимент өндіріп алудың негізгі проблемаларының бірі – борышкердің табысын анықтаудың тиімді әдістерінің болмауы. Егер борышкердің жұмысы болмаса және іздеуге тырыспаса, онда алимент бойынша берешек орташа республикалық жалақы негізінде анықталады.
Кәмелетке толмаған балаларын асыраудан жалтарған борышкерлерге қатысты алимент өндіріп алу туралы атқару құжатының талаптарын мәжбүрлеп орындауға бағытталған ең қатаң ықпал ету шаралары қабылданады.
Борышкерге атқарушылық құжаттың талаптары толық орындалғанға дейін Қазақстан Республикасының тыс жерлерге шығуға уақытша шектеу қою, сондай-ақ лицензия, рұқсаттар мен арнайы құқықтарды беру және қолдану саласында уақытша шектеу, оның ішінде автомобиль көлігін жүргізу құқығы белгілеу ықпал етудің елеулі шарасы болып табылады, сондай-ақ кәмелетке толмаған балаларды күтіп-бағуға алимент төлемегені үшін әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік көзделген.
Ағымдағы жылдың басынан бастап Бурабай ауданы бойынша ҚР ӘҚБтК 669 б. бойынша әкімшілік жауапкершілікке (атқарушылық құжатты орындамағаны үшін) қамауға алу түрінде 6 борышкер тартылды.
ҚР ҚК 139-бабы бойынша кәмелетке толмаған балаларды асырауға сот шешімі бойынша қаражат төлеу бойынша ата-ананың үш айдан астам міндеттерін орындамағаны үшін қылмыстық жауаптылық көзделген және қоғамдық жұмыстарға тарту, бас бостандығын шектеу немесе екі жылға дейін бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны белгілейді.
Жалпы, борышкерлердің алимент төлемеу жауапкершілігі балалардың құқықтарының қорғалуын қамтамасыз етудегі маңызды факторы болып табылады.
Әрбір ата-ана алимент төлеу бойынша өз міндеттемелерін уақтылы орындауы керек, әйтпесе ол қолданыстағы заңнамаға сәйкес жауапқа тартылуы мүмкін.