Мемлекет басшысы туризм саласы әлемдік экономиканың динамикалық дамуының катализаторы екенін атап өтті. Қазақстанда туристік саланы дамыту үшін барлық қажетті мүмкіндік бар: экологиялық туризмнен бастап, іскерлік туризмге дейін. Сонымен қатар, Президент қазіргі таңда бұл сала тиімді жұмыс істемейтінін атап өтіп, оның дамуын сапалы серпіліс жасау үшін бірқатар жүйелі шараларды белгілеген болатын.
Бурабай курорты, Алматы және Маңғыстау облыстарымен қатар, Қазақстандағы туризмнің үш негізгі орталығының бірі ретінде таңдалды. Ол тек әлемнің түкпір-түкпірінен саяхатшыларды тартып қана қоймай, өзінің ерекше табиғи сұлулығы, бай мәдени мұрасы және белсенді демалыс мүмкіндіктерінің арқасында ғаламдық туристік бағыттар картасында маңызды орын алады. Бұл аймақ Орталық Азияда ғана емес, халықаралық аренада да маңызды туристік орталыққа айналу үшін зор әлеуетке ие.
Ақмола облысындағы туризм динамикалық дамуын жалғастырып, 2024 жылы осы трендтің айқын дәлелі болды. 2024 жылдың қаңтар-қыркүйек айларының қорытындысы бойынша облыс негізгі көрсеткіштер бойынша едәуір өсімді көрсетіп, туристік инфрақұрылымдағы оң өзгерістер мен орналастыру қызметтеріне сұраныстың артқанын айқындады.
Айқын көрсеткіштердің бірі – орналастыру орындарының санының өсуі. 2024 жылы облыста 389 нысан жұмыс істеп, оларда 6 309 төсек-орын бар, бұл өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 13%-ға артық (2023 жылы 5601 нөмір тіркелген). Осыған орай, орналастыру орындарының бір мезгілде қабылдай алатын орын саны да артты, ол 16 620 төсек-орынға жетті (2023 жылдың 9 айымен салыстырғанда 13% өсу). Бұл көрсеткіштер жаңа инфрақұрылым нысандарының іске қосылуы арқасында мүмкін болды, бұл өңірдің туристік аймақ ретінде тиімді дамып келе жатқанын көрсетеді.
Статистиканың жақсаруына қызмет көрсету сапасының артуы да ықпал етті. Мысалы, қонақ үй қызметтерінің көлемі 130%-ға өсіп, 2024 жылы 21,5 млрд. теңгені құрады (2023 жылы 16,5 млрд. теңге). Бұл өсім курорттық аймақтардағы орналастыру орындарының құнының көтерілуімен де байланысты, ол 2023 жылы 14 191 теңге болған болса, 2024 жылы 16 982 теңгеге дейін өсті. Мұндай өзгерістер өңірге деген қызығушылықтың артуы мен оның туристер үшін тартымдылығын арттыруын көрсетеді.
Сонымен қатар, орналастыру орындарында қызмет көрсетілген келушілер саны да оң динамиканы көрсетуде. 2024 жылы олардың саны 420,2 мың адамды құрап, 2023 жылмен салыстырғанда 4%-ға артты (2023 жылы – 404,2 мың адам). Олардың едәуір бөлігі – ішкі туристер, олардың саны 4%-ға өсті (404,7 мың адам 2023 жылы 388,3 мың адамға қарағанда). Алайда, сыртқы туристердің саны сәл төмендеді (2024 жылы – 15,4 мың адам, 2023 жылы – 15,8 мың адам). Бұл, әсіресе, жауын-шашын көп болуымен және шетелдік туристердің өңірлік бағыттарға деген қызығушылығының төмендеуімен байланысты болуы мүмкін.
Туризмді дамытудағы маңызды кезеңдердің бірі – «eQonaq» цифрлық платформасында 200 орналастыру объектісінің тіркелуі, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 110%-ға артық. Платформа 2024 жылы 45 мың орналастыру туралы хабарлама тіркеген, бұл электронды қызметтерге қызығушылықтың артуы мен Ақмола облысының демалыс орны ретінде таңдаған туристер үшін ыңғайлы болуын көрсетеді.
2024 жылы облысқа келуші туристік ағын 997,3 мың адамды құрады, олардың 577,1 мың адамы облыстың ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын аралады, ал 420,2 мың адам орналастыру орындарының қызметтерін пайдаланды. Бұл көрсеткіш өңірдің табиғи көрікті жерлеріне ғана емес, сондай-ақ әртүрлі курорттар мен демалыс аймақтарына деген жоғары қызығушылықты білдіреді.
Тұрақты өсу салық түсімдері саласында да байқалады. 2024 жылы салық түсімдері 4,7 миллиард теңгені құрады, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 34%-ға артық (2023 жылы – 3,5 миллиард теңге). Бұл туристік сала дамуының экономикалық процестерде оң өзгерістерге ықпал ететінін көрсетеді. 2024 жылдың қаңтар-қараша айлары аралығында өңірге салынған инвестициялар көлемі де тұрақты болып қалды және 24,8 миллиард теңгені құрады, яғни өткен жылғы көрсеткішпен сәйкес келеді.
Туризм саласындағы маңызды жетістіктердің бірі – 84 жаңа жұмыс орнының ашылуы, оның ішінде 40 тұрақты және 44 уақытша жұмыс орны бар. Бұл өңір экономикасын дамытуға және халықты жұмыспен қамтуға елеулі үлес қосады.
Ақмола облысының туристік әлеуетінде киелі мұра ретінде сақталған ерекше орындар жоғары туристік әлеуетке ие. Облыстың сакральды нысандары тек қазақстандықтарды ғана емес, тарихи және мәдени мұраны зерттеуге қызығушылық танытқан шетелдік туристерді де тартады. Бурабай курорты өзіне тән табиғи сұлулығымен және тарихи, мәдени ескерткіштерімен бай.
Өңірде сакральды туризмнің дамуы үшін маңызды қадам болып жаңа «Сақ қорғандары» маршрутының ашылуы табылады. Бұл маршрут Ақылбай ауылының маңындағы (3 км радиуста) жерлерде орналасады. 2024 жылдың күзінде осы жерде археологиялық қазба жұмыстары жүргізіліп, бұл жердің тарихи құндылығы расталды. Жобаға белгілі қазақстандық ғалым, тарих ғылымдарының докторы, профессор Ж.О. Артықбаев қатысуда, оның археология саласындағы зерттеулері өңірдің мәдени ескерткіштерінің құндылығын анықтауда маңызды рөл атқарады.
Сондай ақ, туризмнің дамуының маңызды кезеңі Қазақстанның Қытайдағы туризм жылы аясында белсенді жұмыс жүргізу болды. Осы шаралар аясында Қытаймен мәдени және туристік байланыстарды нығайтуға бағытталған іс-шаралар өткізілді. Қытайдан туристердің Қазақстанға қызығушылығының артуымен өңірде курорттар мен табиғи нысандарға барушылар саны да көбейді. Мұндай мәдени және туристік тәжірибе алмасу туристер ағымын арттырып, өңірдің болашақта даму үшін оң перспективасын қалыптастырады.
Қорыта келсек, 2024 жылы Ақмола облысында туризмнің дамуы оң үрдістерді және одан әрі өсу үшін перспективаларды көрсетуде. Жаңа нысандардың құрылысы, туристер санының артуы және қызмет көрсету сапасының жақсаруы өңірді Қазақстан картасында маңызды туристік орталық ретінде нығайтуға ықпал етеді.
Ернар Жаркешов,
Ақмола облысы әкімінің орынбасары
Туризм как драйвер экономического роста и межкультурного взаимодействия
Глава государства отметил, что туристская отрасль выступает катализатором динамичного развития мировой экономики. И у Казахстана есть все необходимое для развития туристической сферы: от экологической до деловой. При этом Президент указал, что сегодня отрасль не является эффективной, и обозначил ряд системных мер для свершения качественного рывка в развитии.
Курорт Бурабай, наряду с Алматинской и Мангистауской областями, был выбран одним из трёх ключевых центров туризма в Казахстане. Он не только привлекает внимание путешественников со всего мира, но и занимает важное место на глобальной карте туристических направлений, благодаря своей уникальной природной красоте, богатому культурному наследию и возможностям для активного отдыха. Этот регион имеет огромный потенциал стать значимым центром туризма не только в Центральной Азии, но и на международной арене.
Туризм в Акмолинской области продолжает развиваться динамично, и 2024 год стал подтверждением этого тренда. Согласно итогам января-сентября 2024 года, область демонстрирует значительный рост по основным показателям, что свидетельствует о позитивных изменениях в туристской инфраструктуре и увеличении спроса на услуги размещения.
Одним из ярких показателей является рост количества мест размещения. В 2024 году в области функционируют 389 объектов с 6309 номерами, что на 13% большепо сравнению с аналогичным периодом прошлого года, когда было зарегистрировано 5601 номер. Вслед за этим увеличилась и единовременная вместимость мест размещения, которая составила 16620 койко-мест (рост на 13% по сравнению с 2023 годом 9 месяцев). Эти показатели стали возможны благодаря введению в эксплуатацию новых объектов инфраструктуры, что подтверждает эффективное развитие региона как туристской зоны.
Одной из причин улучшения статистики является повышение качества предоставляемых услуг. Так, зафиксирован рост объема оказанных услуг в сфере гостиничного обслуживания на 130%, что составило 21,5 млрд. тенге в 2024 году по сравнению с 16,5 млрд. тенге в 2023 году. Этот рост также связан с увеличением стоимости койко-суток, которая в курортных зонах региона возросла с 14191 тенге в 2023 годудо16982 тенге в 2024 году. Такие изменения, безусловно, отражают рост интереса к региону и повышение его привлекательности для туристов.
Кроме того, количество обслуженных посетителей местами размещения также демонстрирует положительную динамику. В 2024 году их число составило 420,2 тыс. человек, что на 4% больше, чем в 2023 году (404,2 тыс. человек). Значительное количество из них — это внутренние туристы, количество которых увеличилось на 4% (404,7 тыс. человек против 388,3 тыс. человек в 2023 году). Однако число въездных туристов несколько снизилось (15,4 тыс. человек в 2024 году против 15,8 тыс. человек в 2023 году). Это связано, в частности, с более дождливыми погодными условиями, а также с возможным снижением интереса иностранных туристов к региональным направлениям.
Важной вехой в развитии туризма стала на цифровой платформе «eQonaq», что регистрация 200 объектов размещения на 110% больше по сравнению с 2023 годом. Платформа также зафиксировала 45 тыс. уведомлений о размещении в 2024 году, что подтверждает рост интереса к электронным сервисам и удобству для туристов, выбравших Акмолинскую область для отдыха.
Туристский поток в регион в 2024 году составил 997,3 тыс. человек, из которых 577,1 тыс. посетили особо охраняемые природные территории области, а 420,2 тыс. человек воспользовались услугами мест размещения. Этот показатель подчеркивает высокий интерес не только к природным достопримечательностям региона, но и к разнообразным курортам и зонам отдыха.
Стабильный рост также заметен в области налоговых поступлений. В 2024 году они составили 4,7 млрд. тенге, что на 34% больше по сравнению с 2023 годом (3,5 млрд. тенге). Это свидетельствует о позитивных экономических процессах, связанных с развитием туристической отрасли. Объем инвестиций в основной капитал региона за январь-ноябрь 2024 года также остался стабильным, составив 24,8 млрд. тенге, что аналогично предыдущему году.
Одним из значимых результатов работы в сфере туризма стало создание 84 новых рабочих мест, в том числе 40 постоянных и 44 временных. Это является важным вкладом в развитие экономики региона и поддержание занятости населения.
Особое место в туристическом потенциале Акмолинской области занимает сакральное наследие. Сакральные объекты региона привлекают не только казахстанцев, но и иностранных туристов, заинтересованных в изучении исторического и культурного наследия. Курорт Бурабай, обладая уникальной природной красотой, богат историческими и культурными памятниками.
Важным шагом в развитии сакрального туризма в регионе является открытие нового маршрута «Сакские курганы», который будет локализован в местности близ п. Акылбай (в радиусе 3-х км). Осенью 2024 года здесь были проведены археологические раскопки, которые подтвердили историческую ценность этой локации. В работе над проектом участвует известный казахстанский ученый и доктор исторических наук, профессор Ж. О. Артыкбаев, чьи исследования в области археологии играют ключевую роль в определении ценности культурных памятников региона.
Важным этапом развития туризма стала активная работа в рамках Года туризма Казахстана в Китае. В рамках этого события проводились мероприятия, способствующие укреплению культурных и туристических связей с Китаем. С увеличением интереса к Казахстану со стороны туристов из Китая в регионе также растет число посещений курортов и природных объектов. Такой обмен культурным и туристическим опытом стимулирует рост потока туристов, создавая позитивные перспективы для региона в будущем.
Таким образом, развитие туризма в Акмолинской области в 2024 году демонстрирует позитивные тенденции и перспективы для дальнейшего роста. Строительство новых объектов, увеличение количества туристов и улучшение качества сервиса способствуют укреплению региона как важного туристического центрп на карте Казахстана.
Ернар Жаркешов,
заместитель акима Акмолинской области