«Тұрғылықты жеріне қарамастан, әрбір баланың білім алуына қолайлы жағдай жасау – мемлекеттің міндеті»
Қасым — Жомарт Тоқаев, Қазақстан Республикасының Президенті
Қазақстанда тұрғылықты жеріне қарамастан әрбір баланың сапалы білім алуы үшін қолайлы, қауіпсіз әрі жайлы жағдайлар жасауға бағытталған тұрақты мемлекеттік саясат жүргізіліп келеді. Бұған соңғы жылдары жүзеге асырылып жатқан ауқымды мемлекеттік бағдарламалар да ықпал етуде.
Елде жаңа мектептердің құрылысы бұрын-соңды болмаған қарқынмен жүріп жатыр. Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша биыл төртінші жыл қатарынан жыл сайын 1000-ға жуық ауыл мектептері модернизациядан өтуде. Бұл балалар үшін оқу жағдайларын жақсартуға ғана емес, сонымен қатар қала мен ауыл мектептері арасындағы білім беру сапасындағы алшақтықты азайтуға мүмкіндік береді.
Соңғы үш жылда 4 мыңнан астам мектептің материалдық-техникалық базасы жаңартылды. 2 мыңнан астам білім беру ұйымында робототехника, химия, биология, физика және STEМ бойынша заманауи пәндік кабинеттер ашылды. Бір ғана 2024 жылдың қорытындысын алып қарар болсақ, 967 мектепте 1621 пәндік кабинет жабдықталды. Бұл бағыттағы жұмыстар әлі де жалғасуда, 2029 жылға қарай еліміздің мектептерінде кемінде 7000 заманауи пәндік кабинет ашу жоспарланған.
Білім беру сапасын арттырудың тағы бір маңызды факторы — цифрлық технологияларды енгізу болып табылады. Ұлттық бастамалар аясында мектеп оқулықтарының 100%-ы цифрлық форматқа көшірілді, ал мектептердің 95,2%-да жоғары жылдамдықты интернетке қолжетімділік айтарлықтай жақсарды. Білім беру платформалары енгізілуде, жасанды интеллект элементтері оқу процесіне интеграциялануда. Осы шаралардың барлығы оқушыларды болашақтың сын-қатерлеріне дайындауға және олардың бойында ерте жастан цифрлық дағдыларды қалыптастыруға бағытталған.
Білім беру сапасы педагогикалық қауымдастықтың кәсібилік деңгейімен де тікелей байланысты. Осы тұрғыда мемлекет тарапынан мұғалімдерді тұрақты түрде қолдау, олардың мәртебесін, материалдық әлеуетін арттыру бойынша атқарылып жатқан жұмыстарды да атап өту керек. 2020 жылдан бастап педагогтердің жалақысы 2 есеге артты, ал біліктілік санаттары бар мұғалімдерге ол үшін лауазымдық жалақысының 35%-дан 50%-ға дейін үстемеақы төленеді. Бүгінде орта білім беру жүйесінде жұмыс істейтін 400 мың педагогтің 300 мыңға жуығына осындай үстемеақылар төленіп келеді.
Ауыл мұғалімдерін қолдауға ерекше назар аударылуда, олардың жалақысы қалалардағы әріптестерімен салыстырғанда кем дегенде 25%-ға жоғары. Бұл өңірлерге білікті кадрларды тартуға ықпал етеді.
2023 жылдың қыркүйегінен бастап Президенттің тапсырмасы бойынша барлық бастауыш сынып және әлеуметтік осал топтар санатындағы оқушыларды тегін ыстық тамақпен қамту енгізілді. 1,7 миллион оқушыны қамтамасыз етуге жергілікті бюджеттерден 192 млрд теңгеден астам қаражат бөлінді. Сондай-ақ тамақтану сапасын арттыру мақсатында асхана қызметкерлеріне қойылатын талаптар күшейтілді, тегін тамақ алушылардың есебі автоматтандырылды, күнделікті бақылау енгізілді.
Сонымен қатар «Жалпыға бірдей білім беру» қоры аясында әлеуметтік осал санаттағы 510 мыңнан астам оқушы мектеп құралдарымен қамтамасыз етілген.
2025 жылдан бастап жекеменшік мектептердің оқушылары үшін де әлеуметтік қолдау шараларын енгізу көзделуде.
Как Казахстан преобразует образование: новые школы, повышение зарплаты учителям и бесплатное питание учащимся
«Задача государства – создать благоприятные условия обучения для каждого ребенка независимо от места его проживания»
Касым-Жомарт Токаев, Президент Республики Казахстан
В Казахстане сформирована устойчивая государственная политика, направленная на создание благоприятных, безопасных и комфортных условий для получения качественного образования каждым учеником, независимо от места проживания. Этому способствует масштабная государственная программа, реализуемая в последние годы.
В стране ведется беспрецедентное строительство новых школ. По поручению Главы государства уже четвертый год подряд ежегодно модернизируется около 1000 сельских и районных школ. Это позволяет не только улучшать условия обучения, но и сокращать разрыв в качестве образования между городскими и сельскими организациями образования.
За последние три года была обновлена материально-техническая база более 4 тысяч школ. Свыше чем в 2 тысячах организациях образования оборудованы современные предметные кабинеты по робототехнике, химии, биологии, физике и STEM-дисциплинам. Только по итогам 2024 года в 967 школах было установлено рекордное количество — 1621 современных предметных кабинетов. Работа в этом направлении продолжается: к 2029 году планируется открыть не менее 7000 современных предметных кабинетов.
Важным фактором повышения качества образования стало внедрение цифровых технологий. В рамках национальных инициатив 100% школьных учебников переведены в цифровой формат, а в 95,2% школ повысилось качество интернета.
Активно внедряются образовательные платформы, в учебный процесс интегрируются элементы искусственного интеллекта. Все эти меры направлены на подготовку школьников к вызовам будущего и формирование у них цифровых навыков с раннего возраста.
Качество образования напрямую связано с уровнем профессионализма педагогического сообщества. В этой связи государство последовательно поддерживает учителей, повышает их статус и материальное обеспечение. С 2020 года заработная плата педагогов увеличена в 2 раза, а учителя, имеющие квалификационные категории, получают надбавки от 35% до 50% от должностного оклада.
Сегодня из 400 тысяч педагогов, работающих в системе среднего образования, около 300 тысяч уже получают такие выплаты.
Особое внимание уделяется поддержке сельских учителей: их заработная плата как минимум на 25% выше, чем у коллег из городов. Это способствует привлечению квалифицированных кадров в регионы.
С сентября 2023 года, по поручению Президента, для начальных классов организуется бесплатное горячее питание. Также этой мерой охвачены учащиеся из категории социально уязвимых слоев населения. На обеспечение 1,7 миллиона учащихся из местных бюджетов выделено более 192 млрд тенге.
Также приоритетом является повышение качества питания: ужесточены требования к персоналу пищеблоков, внедрена автоматизация учета получателей, усилен ежедневный контроль.
Кроме того, в рамках фонда «Всеобуч» более 510 тысяч школьников из социально уязвимых категорий ежегодно обеспечиваются школьными принадлежностями.
С 2025 года планируется распространить меры поддержки — бесплатное питание и обеспечение школьными принадлежностями — и на учащихся частных школ, относящихся к категории СУСН.